โปรแลคติน (Prolactin) เป็นฮอร์โมนที่ถูกผลิตโดยต่อมใต้สมอง (pituitary gland) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างน้ำนมในผู้หญิงหลังการคลอดบุตร อย่างไรก็ตาม โปรแลคตินมีอยู่ในทั้งชายและหญิง โดยมีระดับต่ำในผู้ชาย แต่ในกรณีที่ระดับโปรแลคตินสูงผิดปกติ มักจะทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ลดความต้องการทางเพศ, การผลิตสเปิร์มลดลง และอาจทำให้เกิดภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย
ความเกี่ยวข้องระหว่างโปรแลคตินกับการใช้สเตียรอยด์:
การใช้ สเตียรอยด์ โดยเฉพาะสเตียรอยด์บางชนิดเช่น Nandrolone (Deca-Durabolin) และ Trenbolone สามารถทำให้ระดับโปรแลคตินเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงหลายประการ เนื่องจากสเตียรอยด์เหล่านี้มีคุณสมบัติที่สามารถแปลงเป็นเอสโตรเจนหรือมีผลกระทบต่อระบบฮอร์โมนอื่นๆ ในร่างกายได้
ผลของโปรแลคตินสูงจากการใช้สเตียรอยด์:
1. เต้านมโตในผู้ชาย (Gynecomastia): เมื่อโปรแลคตินและเอสโตรเจนเพิ่มขึ้น จะกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาของเต้านมในผู้ชาย ซึ่งเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้ที่ใช้สเตียรอยด์บางชนิด
2. สมรรถภาพทางเพศลดลง: โปรแลคตินสูงอาจทำให้เกิดการลดความต้องการทางเพศและอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ (erectile dysfunction) เนื่องจากโปรแลคตินมีบทบาทในการควบคุมการทำงานของฮอร์โมนเพศชาย (Testosterone)
3. ภาวะมีบุตรยาก: โปรแลคตินสูงสามารถยับยั้งการผลิตสเปิร์ม ทำให้เกิดภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย เนื่องจากโปรแลคตินมีผลต่อการทำงานของระบบสืบพันธุ์
ทำไมสเตียรอยด์ถึงเพิ่มโปรแลคติน?
สเตียรอยด์บางชนิด เช่น Nandrolone และ Trenbolone อาจกระตุ้นการผลิตโปรแลคตินในร่างกายโดย:
ผลจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนเอสโตรเจน: เมื่อใช้สเตียรอยด์บางชนิด ร่างกายอาจแปลงฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนส่วนหนึ่งเป็นเอสโตรเจน ซึ่งเอสโตรเจนมีผลในการกระตุ้นต่อมใต้สมองให้ผลิตโปรแลคตินเพิ่มขึ้น
ผลกระทบโดยตรงต่อการผลิตโปรแลคติน: สเตียรอยด์บางชนิดมีผลต่อการกระตุ้นการหลั่งโปรแลคตินโดยตรง ทำให้ระดับโปรแลคตินสูงขึ้น
การแก้ไขผลข้างเคียงจากโปรแลคตินสูง:
เพื่อจัดการกับผลกระทบจากการใช้สเตียรอยด์ที่ทำให้โปรแลคตินสูง ผู้ใช้สเตียรอยด์อาจได้รับยา Cabergoline หรือ Bromocriptine ซึ่งเป็นยาที่ช่วยลดระดับโปรแลคตินในร่างกาย ยาเหล่านี้ทำงานโดยการกระตุ้นตัวรับโดปามีน (dopamine receptors) ซึ่งช่วยยับยั้งการผลิตโปรแลคตินในร่างกาย ทำให้ลดผลข้างเคียงที่เกี่ยวกับโปรแลคตินสูง เช่น เต้านมโตในผู้ชายหรือสมรรถภาพทางเพศลดลง
สรุป:
โปรแลคตินมีบทบาทสำคัญในร่างกาย แต่การใช้สเตียรอยด์บางชนิดอาจทำให้ระดับโปรแลคตินสูงขึ้น ส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพ เช่น เต้านมโตในผู้ชาย, สมรรถภาพทางเพศลดลง, และภาวะมีบุตรยาก Cabergoline จึงถูกใช้เพื่อช่วยลดระดับโปรแลคตินที่สูงผิดปกติจากการใช้สเตียรอยด์